Chronologicznie, na linii życia, pierwszym kształtującym się konfliktem, leżącym u podstawy naszej struktury osobowości jest konflikt podstawowy. Treść konfliktu podstawowego może zawiera w sobie uwarunkowanie zaspokojenia emocjonalnych potrzeb dziecka wyrażonych pod postacią potencjalności podstawowych kluczową dla rodziny pochodzenia potencjalnością wtórną.

Najbardziej uświadamianym konfliktem, wnoszonym przez pacjentów w przestrzeń terapeutyczną, jest konflikt aktualny. Jego treścią są aktualne wydarzenia przeżywane przez daną osobę, utrudniające pozostanie w zgodzie z własnymi wartościami (potencjalnościami wtórnymi).

Jeżeli wypracowany w dzieciństwie i utrwalony kulturowo kompromis pomiędzy potencjalnością wtórną i podstawową przestaje działać, uruchamia się w nas na poziomie nieświadomym konflikt wewnętrzny. Jest to sytuacja, w której pacjent nie może pozostać wierny ani potencjalności wtórnej ani zaspakajać potrzeb emocjonalnych stojących za potencjalnościami podstawowymi. Treść napięcia intrapsychicznego rozgrywająca się w przestrzeni konfliktu wewnętrznego może być albo uświadomiona na drodze otwartej konfrontacji z daną sytuacją, albo z wykorzystaniem różnych mechanizmów obronnych odsunięta od świadomego przeżywania.

Na rodzaj odpowiedzi danego człowieka wpływ ma konflikt kluczowy, który może być rozwiązywany w mechaniźmie „otwartości” albo „uprzejmości”. Dynamika konfliktu kluczowego jest typowa dla danego człowieka. Wpływają na nią zarówno osobnicze właściwości temperamentalne jak i przekaz rodzinny i kulturowy.

Konflikt kluczowy rozwiązywany w dynamice otwartości może stać się źródłem konfliktów interpersonalnych. Dynamika „uprzejmości” może prowadzi do fiksacji neurotycznej, przejawiającej się w obrazie zaburzeń lękowych, reaktywnych zaburzeń afektywnych czy zaburzeń psychosomatycznych. Przy długotrwale tłumionym konflikcie wewnętrznym może uruchomić się dynamika łuku psychosomatycznego lub/i mikrotraumy.